ارزیابی عملکرد و شاخص‌های سودمندی در نسبت‌های گوناگون کشت مخلوط لوبیا و آفتابگردان

کشت مخلوط علاوه بر افزایش عملکرد در مقایسه با کشت خالص، سبب افزایش تنوع زیستی در اکوسیستم‌های کشاورزی می‌گردد. به منظور ارزیابی عملکرد دانه و شاخص‌های سودمندی کشت مخلوط آفتابگردان (Helianthus annuus L.) و لوبیای محلی گیلان (Phaseolus vulgaris L.)، آزمایشی در سال زراعی 94-1393، در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در شهرستان صومعه‌سرا، ایران، اجرا شد. نسبت‌های کشت شامل 0:100، 25:75، 50:50، 75:25 و 100:0 (لوبیا:آفتابگردان) به روش جایگزینی بودند. نسبت‌های گوناگون کشت مخلوط اثر معنی‌داری بر تعداد غلاف در بوته و عملکرد دانه لوبیا و در آفتابگردان بر ارتفاع بوته، قطر طبق، تعداد طبق در بوته، وزن صد دانه، تعداد دانه در طبق و عملکرد دانه داشتند. مقادیر نسبت برابری زمین (LER)، در نسبت‌های کشت 25:75 و 50:50 (لوبیا:آفتابگردان) کمتر از یک بود، حال آنکه در نسبت کشت 75:25 لوبیا:آفتابگردان، برابر با 15/1 گردید، که نشان می‌دهد این نسبت دارای سودمندی 15 درصد در مقایسه با سامانه تک‌کشتی بود. ضریب ازدحام نسبی (RCC) در نسبت‌های‌ کشت 75:25 و 50:50 (لوبیا:آفتابگردان) برای آفتابگردان بیشتر از یک بود، بنابراین این گونه به عنوان گیاه غالب بود و لوبیا با مقادیر RCC کمتر به عنوان گیاه مغلوب بود. شاخص نسبت رقابت (RC) در تمام نسبت‌های کشت برای لوبیا کمتر از یک بود، که نشان می‌دهد لوبیا در سامانه کشت مخلوط نسبت به آفتابگردان قابلیت رقابت کمتری دارد. در مجموع به نظر می‌رسد که سامانه کشت مخلوط لوبیا و آفتابگردان مزیت قابل توجهی در مقایسه با کشت خالص داشت و نسبت اختلاط 75:25 (لوبیا:آفتابگردان) بهترین نسبت کشت بود.